Pwy oedd William Parry Manley?
Daeth taid William Parry Manley, Joel Manley, i Lanengan o Gernyw i oruchwylio gwaith Tanrallt yng nghyfnod gorau'r gwaith hwnnw. Priododd ei fab Joel Joseph Manley ag Ann Ellen Parry, merch tafarn y White Horse, ym 1877 ac felly daeth Parry i’r enw.
Saer coed oedd William Parry a cheir cownt ohono yn gweithio fel saer yng ngogledd Lloegr a chyn belled â Llundain. Priododd gydag Elizabeth David o Lantrisant ym 1907. Morwyn yn y Rectory oedd hi a chartrefodd y ddau yn Nhan y Fynwent.
Fferm fechan oedd Tan y Fynwent bryd hynny ac mae William Parry yn disgrifio’i hun fel saer a ffermwr o hyn ymlaen. Pan ddechreuodd y Rhyfel Byd Cyntaf cafodd ei esgusodi rhag ymuno â’r fyddin ond erbyn 1917 bu raid iddo fynd o flaen y bwrdd am yr eilwaith. Y tro hwn roedd Rheithor y plwyf, Henry E Roberts, wedi paratoi deiseb wedi ei harwyddo gan 28 o ffermwyr lleol yn gofyn am ymestyn yr esgusodiad. Roedd William Parry erbyn hyn yn 39 oed ac ef oedd yr unig saer yn yr ardal yn mynd o gwmpas yn trwsio troliau ac olwynion. Ymestynnwyd yr esgusodiad ar yr amod ei fod yn cadw cofnod cywir o’i waith.
Bu farw William Parry Manley ym 1945. Dilynwyd ef fel saer gan ei fab William Joseph (Wil) a fu’n byw yn Nhan y Fynwent hyd 1980.
William Parry Manley a'i wraig Elizabeth Ann David
Ffynhonnell
Yr Udgorn 9 Mai 1918
